●NEDİR?
Plastik Kirliliği Herkesin Sorunu
Dünyamız iklim değişikliği ile birlikte büyük bir çevre sorunu daha yaşıyor: Plastik kirliliği… Bu malzemenin tek kullanımdan sonra ‘’atılabilir malzeme’’ olarak algılanması nedeniyle gezegenimiz büyük bir çevre felaketiyle karşı karşıya. özellikle okyanuslarımızda büyüyen bir sorundur. Okyanus plastiğinin yaklaşık %80’i karadaki kaynaklardan geliyor ve deniz yaşamı üzerinde yıkıcı bir etkisi var. Plastik kirliliğin gidişatını değiştirmek için hepimiz üzerimize düşeni yapabiliriz. Depozito iadesi ve ters otomat, okyanus kaynaklı bu soruna kara tabanlı çözümlerdir ve hepimiz dahil olabiliriz.
Plastik Kirliliği Nedir?
Dünyamız iklim değişikliği ile birlikte büyük bir çevre sorunu daha yaşıyor: Plastik kirliliği… Bu malzemenin tek kullanımdan sonra ‘’atılabilir malzeme’’ olarak algılanması nedeniyle gezegenimiz büyük bir çevre felaketiyle karşı karşıya. Aslında plastik, kullanım amacı olarak zararlı bir malzeme değil ancak farklı sektörler ve hükûmetlerin bu malzemeyi yönetme biçimi, onu zamanla tek kullanımlık bir işleve soktu. Oysa plastik, geri dönüştürülebilir olarak da kullanılabilen, verimli bir malzeme.
Dünyada 1950’lerden bu yana 8,3 milyar ton plastik üretildi ve bunların büyük kısmı doğada yer alıyor. 1950’lerden günümüze kadar neredeyse 200 kat artan plastik üretimi, yılda %4 büyüme gösterdi ve son verilerin mevcut olduğu 2016 yılında, plastik üretimi 396 milyon metrik tona ulaştı. Bu aynı zamanda yeryüzünde her bir insan başına 53 kg plastik düştüğü anlamına geliyor. Bugüne kadar üretilen plastiğin %75’i çoktan atığa dönüştü bile. Plastik üretimi ve tüketimi bu şekilde devam ederse, 2030 yılına gelindiğinde doğaya karışan plastik miktarının 104 milyon tonu bulacağı düşünülüyor.
Plastik Sorunun Temeli ve Çözüm Stratejileri
Günümüz dünyasında plastik üretimi ve kullanımı 5 aşamadan oluşuyor ve her bir aşamada üreticilerin, hükûmetlerin, dönüştürücülerin ve son kullanıcının rolü var. Yaşadığımız plastik kirliliği sorununa yakından bakmak istiyorsak, konuyu bu 5 aşama ekseninde değerlendirmeliyiz.
1. Üretim: Fosil yakıt kaynaklı kimyasallardan yeni plastik üretimlerinin gerçekleştirilmesi.
Gittikçe azalan üretim maliyetleri nedeniyle yeni plastik üretmek petrokimya endüstrisi için daha kârlı bir hale geldi. Bu nedenle üretici şirketler, görece daha pahalı ve üretimi daha zahmetli olan ikincil geri dönüşüm plastiği tercih etmek yerine, yeni plastik üretimini tercih ediyor.
2. Kullanım: Plastikten yapılan herhangi bir ürünün, son kullanıcı tarafından atık hâline gelmesine kadar olan süreç.
Plastik malzemeden yapılan ürünlerde genellikle, üretim maliyetlerini aza indiren ek malzemeler kullanılıyor. Ancak bu yöntem, ayırma ve temizleme maliyetlerini artırdığı için plastiğin geri dönüşüm şartlarını zorlaştırıyor. Bu durum, plastiğin büyük bir çoğunluğunun geri dönüşüme girememesine neden oluyor.
3. Atık toplama: Kullanılmış plastiğin geri kazandırılması.
Atık toplama işleminin yeterince organize bir şekilde yapılmaması plastik kirliliğine yol açıyor. 2016 yılında üretilen plastik atıkların %11’i, atık yönetimi altyapısının geliştirilmemesi ve insanların bu konuda yeterince bilinçlendirilmemesi nedeniyle toplanamadı.
4. Atık işleme: Ayrılmış plastik atıkların düzenlenme, yakılma ve geri dönüşüm gibi uygulamalarla işlenmesi.
Şirketler bazında, geri dönüşüm kapasitelerinin artırılması pek kârlı bulunmadığı için atık işleme yöntemleri yeterince verimli olmuyor. Fakat bu konuda Türkiye’de oldukça başarılı olmuş bir örnek var. 2019 Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması “Yöresinde Fark Yaratan Kadın Girişimci” kategorisi kazananı Müzeyyen Erakuman’ın işletmesi Eray Plastik, atıkların ayrıştırılmasını, geri dönüşüme kazandırılmasını ve plastik için kullanılan ham maddenin fabrikalara sevkinin yapılmasını üstlenerek, sürdürülebilir plastik üretimine önemli bir katkıda bulunuyor.
5. İkincil piyasalar: Atıkların bir ekonomi dâhilinde, işlenerek ikincil malzemelere dönüştürüldükten sonra tekrar dolaşıma sokularak kullanılması.
Geri dönüştürülmüş plastik, düşük kaliteye ve kısıtlı kullanım alanına sahip olduğu için daha az talep alıyor ve daha az kâr getiriyor. Bu da geri dönüştürülmüş plastik piyasası için olumsuz bir durumdur.
Her bir aşamada aktif rol alan kurumun veya bireyin bu konudaki faaliyetlerinin yarattığı olumsuz sonuçlar, plastik kirliliğinin ekonomik ve küresel bir sorun hâline gelmesine neden oluyor.
Döngüsel ekonomi ile plastik kirliliğini çözmek: Yol haritası ve öneriler
“Mevcutta uyguladığımız “al-kullan-at” prensibine dayalı lineer ekonomi modelinde, plastik kirliliği orantısız şekilde artıyor. Plastik kirliliğinin önüne geçmek için plastik atıkların doğrudan doğaya boşaltılmasının önüne geçebilecek küresel bir Döngüsel Ekonomi sistemine ihtiyaç var.”
Döngüsel Ekonomi, atıkların kaynak olarak ele alındığı ve tekrar ekonomik bir fayda getirecek ürün veya hizmetlere dönüştürüldüğü bir ekonomi modeli. Plastik üretiminde yer alan ve atık kirliliğine neden olan, yukarıda saydığımız aktörlerin eylemini yönlendirecek kapsamlı bir strateji ile bu sorununun çözümü sağlanabilir.
Tek kullanımlık plastikleri yasaklamak ve üreticileri yeniden kullanılabilir ürünler tasarlamaya yönlendirmek: Bugün kullandığımız plastiklerin %40’ı tek kullanımlık ve en fazla 1 yıl ömre sahip. Pipet, alışveriş poşeti gibi tek kullanımlık plastik ürünlerin üretiminin hükûmetler tarafından yasaklanması, plastik kirliliğini azaltmada önemli rol oynar.
Atık toplama oranını artırmak: Atıkların direkt doğaya bırakılması ve düzensiz depolama gibi hatalı atık yönetimi uygulamalarının önüne geçilerek, bu uygulamalara sık rastlanan gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelere finansal ve teknik destek verilebilir. Böylece dünya çapında atık toplama oranlarında bariz bir artış gözlemlenir.
Çok taraflı küresel anlaşmalar uygulamak: Bazı ülkeler tek kullanımlık plastiğin kullanımını yasaklamak için çeşitli adımlar attı. Örneğin Avrupa Birliği’nin Döngüsel Ekonomi Paketi, ulusal çerçevede tek kullanımlık plastik poşetlerinin kullanımını azaltan yasaklar getirmiş, ülkemizde de benzer bir uygulama 1 Ocak 2019 itibarıyla yürürlüğe girmişti. Ancak bu uygulamanın çevreye olumlu yansıyabilmesi için, ozon tabakasını korumayı amaçlayan Montreal Protokolü gibi küresel çapta bir anlaşmaya ihtiyaç var. Bu anlaşmanın kapsamına tek kullanımlık plastikleri azaltmanın yanında, yeniden kullanımı özendiren iş modelleri, küresel atık yönetim sistemini oluşturmak gibi eylem planlarını almak gerekiyor.
Plastik üreticileri ve geri dönüşümcüleri denetlemek: Plastik üretimi ve geri dönüşümü konusunda uygulamaya konulan tüm kriterlerin, layıkıyla yerine getirildiğinden emin olmak için üreticilerin ve dönüştürücülerin belirli aralıklarla denetlenmesi gerekir.
Yeni plastik üretmek yerine geri dönüştürülmüş plastiğin kullanımını teşvik edici politikalar uygulamak: Geri dönüşüm ürünlerinin yaygınlaşması için, bu üretim sürecinin işletmelere kâr getirmesi gerekir. Bu amaçla, her bir şirket için asgari düzeyde geri dönüştürülmüş ham madde kullanımını getiren yasalar çıkarmak ve geri dönüştürülmüş ham madde kullanan üreticilere vergi indirimi sağlamak gibi teşvik edici politikalar uygulanabilir.
Geri Dönüşüm Sisteminin Faydası
Depozito iade sistemleri (depozito iade planları veya GDS olarak da bilinir), bir içeceğin fiyatına bir depozito ekleyerek çalışır ve bu, tüketiciye boş şişeyi veya geri dönüşüm için kutuyu iade ettiğinde iade edilir. Plastik şişeler genellikle çöpe atılan bir toplumun sembolü olarak görülür; onlara finansal bir değer vermek, kaynak olarak toplum için de bir değere sahip olduklarını gösterir. GDS’ler tipik olarak eyalet veya ulusal hükümetler tarafından kabul edilen mevzuat yoluyla kurulur.
Sokağa atılan plastik içecek şişeleri için Avrupa ortalaması %47’dir, bu oran depozitolu ürünler için ise %94’tür. GDS’nin olduğu bölgelerde içecek şişesi atığı tüm çöplere oranla %66 daha azdır. GDS’ler uygun içecek kaplarına uygun olarak %98’e varan toplama oranları elde ettikleri için plastik atık sorununa bir çözüm olarak değerlendiriliyorlar.
Start your ride today. Your scooter is waiting for you to rent nearby.
Donec in sem et urna faucibus bibendum non venenatis ipsum.
Mauris mollis metus id dui sodales mollis.
● VEHICLES MAP
Choose a city and then find the closest vehicle available
76 vehicles available
1:30 min. to closest one
0
Phasellus dui
0
Bibendum non
+
0
Maecenas ultrices
0
Phasellus dui
Herhangi bir sorunuz varsa, lütfen bizi aramaktan çekinmeyin
- +90 312 504 54 53